Bliži se novi zimski period: prošlogodišnje pouke, novi izazovi

Od 1. novembra zvanično počinje zimski period održavanja puteva. Dok nadležni ulaze u novu sezonu, vrijedi se podsjetiti prošle zime – jedne od najtežih u posljednjoj deceniji.

Krajem decembra 2024. godine opštinu Teslić pogodilo je nezapamćeno sniježno nevrijeme, zbog čega je 24. decembra proglašeno stanje elementarne nepogode. U haotičnim uslovima, bez jasnog plana djelovanja, Opštinska uprava je započela samostalno organizovanje čišćenja puteva.

Savjet Mjesne zajednice Čečava u tom trenutku nije imao nikakvu komunikaciju sa Opštinskom upravom, niti je s njom učestvovao u organizaciji aktivnosti na terenu. Iako su pojedinci možda imali volju da pomognu, Savjet je bio nespreman – bez resursa, bez institucionalne podrške i bez političke težine da uspostavi saradnju sa opštinskim strukturama. U praksi, građani su u najvećoj mjeri bili prepušteni sopstvenoj organizaciji.

Dodatne probleme izazvao je i potpuni kolaps elektroenergetske mreže, koji je više dana ostavio selo i okolna područja bez struje i komunikacije. Ubrzo nakon prekida snabdijevanja, prestale su sa radom i rezervne mašine za napajanje, što je dovelo do gašenja repetitora i potpunog nestanka telefonske i mobilne mreže. Ekipe „Elektrodistribucije“ Teslić radile su gotovo neprekidno i uložile nadljudske napore da uspostave snabdijevanje, ali sistemska podrška i koordinacija Opštinske uprave u tim aktivnostima nije zabilježena.

Prema zvaničnom izvještaju Opštine Teslić, za održavanje puteva na području Čečave bio je angažovan „GSSM“ d.o.o. Teslić, koji je u okviru ugovora izvodio redovno održavanje i dodatne radove tokom vanrednog perioda, u ukupnoj vrijednosti od preko 26.000 KM. Pored njega, u kriznim danima krajem decembra angažovano je još nekoliko lokalnih izvođača iz same Čečave – „Elgrad“ Teslić, Veso Jotanović, Novo Gačić i Željko Nikolić – čiji su radovi zabilježeni u opštinskoj evidenciji u ukupnom iznosu od oko 9.700 KM bez PDV-a.

Izvještaj otkriva da je Opštinska uprava u kriznom periodu zaprimala usmene zahtjeve građana i na osnovu njih direktno angažovala mehanizaciju na terenu. Ti poslovi su uredno evidentirani i fakturisani od strane navedenih izvođača, dok nema podataka da je Savjet MZ Čečava upućivao bilo kakve zahtjeve ili da je imao bilo kakvu ulogu u komunikaciji sa opštinskim strukturama.

Posebno je zanimljivo što je, kako stoji u istom dokumentu, više firmi i pojedinaca u drugim dijelovima opštine izvršilo čišćenje bez potraživanja naknade, dok je istovremeno veliki broj korisnika lokalnih puteva prilagao fakture za koje je opština navela da „refundacija nije moguća“ jer nisu bile u skladu sa propisanim cijenama ili sadržavale potpunu dokumentaciju. U tom haosu, samo određeni broj izvođača je uredno dostavio fakture i naplatio izvedene radove, što baca dodatno svjetlo na način na koji je sistem u praksi funkcionisao.

Dok je službena cijena sata rada mehanizacije iznosila 80 KM, građani koji su se sami snalazili na terenu često su plaćali i do tri puta više. Mnogi nisu imali finansijske mogućnosti da angažuju mašine po takvim cijenama, dok je dodatni problem predstavljala nemogućnost prolaska raspoložive mehanizacije do udaljenih zaseoka i domaćinstava. Zbog toga su brojni mještani ostali potpuno odsječeni i zatrpani sve do otopljavanja snijega — jer mehanizacija, iako angažovana, nikada nije ni stigla do njih.

Prema istom izvještaju, tokom vanrednog stanja opština je putem predsjednika mjesnih zajednica podijelila ukupno 8.410 litara dizel goriva, ukupne vrijednosti 20.604 KM, za potrebe čišćenja nekategorisanih puteva. Gorivo je dijeljeno na terenu po sistemu hitnih intervencija, bez javnog uvida u kriterijume i bez navođenja količina pojedinačno po mjesnim zajednicama.

Za Mjesnu zajednicu Čečava ne postoje podaci o tome koliko je goriva dodjeljeno, niti kako je utrošeno.
Od Savjeta MZ Čečava zatražili smo podatke o raspodjeli i utrošku goriva, ali do trenutka objave ovog teksta odgovor nismo dobili. Takav odnos prema javnosti dodatno pojačava sumnju u transparentnost rada i postavlja pitanje kako su uopšte raspoređivani resursi namijenjeni za sanaciju krize.

Iz dosadašnjih iskustava jasno je da Čečava raspolaže nedovoljnim brojem mašina za intervenciju u kriznim uslovima, a organizacija je često improvizovana i bez jasne komunikacije sa Opštinskom upravom.

Pozitivno je što je tokom prošlogodišnje vanredne situacije Opštinska uprava pokazala spremnost da angažuje sve raspoložive resurse i izdvoji dodatna sredstva, ali upravo je taj momenat otkrio da bez uređene lokalne koordinacije i jasnih procedura – ni najbolja namjera ne može dati očekivani rezultat.

Prema nezvaničnim saznanjima, u narednim danima očekuje se raspuštanje savjeta mjesnih zajednica na području opštine Teslić. U tom kontekstu, neizvjesno je da li će do početka zime biti formirani novi savjeti i da li će uopšte postojati funkcionalna struktura koja bi na terenu mogla reagovati u slučaju novih obilnih padavina.

Ako se u zimski period uđe bez jasno definisane lokalne organizacije, sa raspuštenim savjetima i bez planova djelovanja, postoji realna opasnost da se ponovi scenario iz prošle godine – gdje su građani ostali sami, a sistem nije ispunio očekivanja onda kada je bio najpotrebniji.

Prilog: