Ključ Rastuške pećine traže u Banja Luci

U srijedu su u Banja Luci u zgradi Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju predstavnici Mjesne zajednice Rastuša, udruženja „Eko park“ Rastuša, Opštinske uprave Teslić i Turističke organizacije Teslić, održali sastanak sa načelnikom Odjeljenja za prirodno nasljeđe Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, Višim stručnim saradnikom za zaštitu prirode Željkom Stojčić i Višim stručnim saradnikom za normativno-pravne poslove Sandrom Dakić. Tema sastanka bila je rješavanje problema Rastuške pećine, čija vrata su punih devet godina pod katancem.

Iz Eko parka ističu da se zadovoljni sa održanim sastankom, koji su, kako kažu, uspjeli organizovati uz pomoć Dalibora Panića, predsjednika teslićkog SNSD-a. Sada karte polažu na Opštinu i očekuju što skorije rješavanje ovog problema.

Danijel Petrović iz Turističke organizacije Teslić napominje da je upravljač Spomenika prirode „Pećina Rastuša“ Opštinska uprava Teslić te da joj je tu ulogu dodijelila Vlada Republike Srpske. Nakon pojave problema Upravljač se uključio u njegovo rješavanje, i bitno je znati da postoje zakonske procedure koje definišu kako se ti problemi rješavaju, kojih se Upravljač mora pridržavati. Nažalost, te procedure često puta vremenski dugo traju i često puta se pojave nenadani problemi (slučaj je tri godine bio na sudu bez pomaka iz razloga što je sudija kojem je slučaj dodijeljen često puta bio na bolovanju). Ono što treba takođe znati je to da je Upravljač u avgustu pokrenuo postupak za eksproporijaciju zemljišta pristupnog puta i oko ulaza i da imamo uvjerenja da će se to završiti u razumnom roku. Postupak se vodi u saradnji sa Pravobranilaštvom Republike Srpske.
Opštinska uprava i Turistička organizacija opštine ističu da se tokom aktivnosti oko rješavanja predmetnog problema nikada nisu vodili političkim motivima niti sitnim interesima, o čemu svjedoči činjenica da su u rješavanje problema uključili Osnovni sud u Tesliću a od nedavno i Pravobranilaštvo Republike Srpske. Dakle, nezavisne institucije na koje ni Opštinska uprava Teslić ni Turistička organizacija nemaju uticaj kada je donošenje odluka u pitanju. Insistiramo na poštovanju važećih zakonskih propisa i rješavanju problema pristupamo u skladu sa tim, zaključuje Petrović.

U nastavku Zabinješke sa održanog sastanka.

U uvodnom izlaganju predstavnica ministarstva, gđa. Željka Stojičić je pozdravila prisutna lica na sastanku, izrazila podršku inicijativi g. Blagoja Radića, predsjednika ekološko-turističkog udruženja „Eko park“ Rastuša za organizovanje ovog sastanka, u cilju rješavanja aktuelnih problema u upravljanju Spomenikom prirode „Pećina Rastuša“, te je pozvala g. Radića da kratko upozna učesnike sastanka sa trenutnom situacijom. G. Radić je izrazio zadovoljstvo zbog organizovanja sastanka jer suviše dugo traje blokada rada Spomenika prirode „Pećina Rastuša“ zbog nerješenih imovinsko-pravnih odnosa. Ukazao je na činjenicu da iako je 2012. godine ova pećina proglašena zaštićenom već od 2013. godine ona je zatvorena za posjetioce zbog zahtjeva mještanina koji ističu da imaju pravo vlasništva nad parcelama u obuhvatu zaštićenog područja (ulaz u pećinu) uslijed čega je došlo do pokretanja sudskog postupka za uređenje međa kod Osnovnog suda u Tesliću. Predsjednik udruženja je rekao da je u proteklom periodu razgovarao sa načelnikom opštine Teslić i tražio podršku za rješavanje ovog problema.

Predsjednik TO opštine Teslić, g. Danijel Petrović je rekao da radi u TO opštine Teslić od 2013. godine i da dobro poznaje cjelokupnu situaciju, te je svijestan činjenice da se radi o veoma značajnom turističkom potencijalu, koji od 2013. godine nije u funkciji, a što predstavlja veliku štetu.  Podsjetio je prisutne da su organizovani dolasci turista jedno vrijeme jako dobro funkcionisali i da je tada finansijskim sredstvima Turističke organizacije zamijenjena ograda, uraćena ulazna kapija sa natpisom dobrodošlice na početku pješačke staze i rekonstruisana rasvjeta, izvršena je zamjena svjetiljki, odnosno postavljena su rasvjetna tijela koja ne odaju toplotu i na taj način ne narušavaju mikroklimu pećine. Ubrzo nakon ovih aktivnosti krenuli su finansijski zahtjevi od strane vlasnika parcela i neovlašteno zaključavanje pećine od NN lica, nakon čega je rad Pećine Rastuša zaustavljen. Pokrenut je sudski postupak, koji je „stajao“ nekoliko godina zbog bolovanja sudije, kome je dodijeljen slučaj. Tokom tog mirovanja slati su zahtjevi za ubrzanje postupka i tek nakon što je Turistička organizacija tražila pomoć od Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju i Ministarstva trgovine i turizma, a Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju urgentno reagovalo, slučaj je dodijeljen drugom sudiji.
Međutim, sudski postupak je okončan odbacivanjem zahtjeva zbog nemogućnosti pribavljanja saglasnosti vlasnika dvije parcele oko ulaza u pećinu, jer je na jednoj parceli bilo 12 nasljednika, čije potpise njihov predstavnik nije uspio prikupiti. Nakon toga, u saradnji sa Opštinom Teslić, inicirane su aktivnosti na rješavanju navedenog problema na način da se u saradnji sa Pravobranilaštvom pokrene postupak eksproprijacije.

Gđa. Branka Jotanović, prestavnica Opštine Teslić je potvrdila spremnost i podršku opštine Teslić u rješavanju problema u cilju što bržeg stavljanja u funkciju pećine Rastuša. Ukazala je da su aktivnosti u pogledu pokretanja postupka eksproprijacije u toku i da u tom postupku aktivno sarađuju sa TO opštine Teslić.

Predstavnica ministarstva gđa. Dakić je pitala predstavnicu opštine Teslić da li je donesena odluka opštine Teslić kojom su poslovi upravljanja Spomenikom prirode „Pećina Rastuša“ povjereni TO opštine Teslić. Gđa. Jotanović je odgovorila da odluka nije donesena, te će se donošenje iste planirati u narednom periodu.

Predsjednik udruženja „Eko park“ Rastuša je izrazio spremnost i zainteresovanost da se ovom udruženju povjere upravljački poslovi jer smatra da su sposobni kao mještani MZ Rastuša da mogu obezbjediti otvaranje ulaza u pećinu, kao i da obavljaju sve aktivnosti neophodne za funkcionisanje pećine Rastuša.

Gđa. Stojičić je obrazložila mogući način povjeravanja poslova upravljanja, tako što bi opština Teslić povjerila poslove upravljanja TO opštine Teslić i udruženju „Eko park“ Rastuša, a što je već bila praksa kod nekih zaštićenih područja. Takođe, ukazala je na potrebu da se razmotri ova mogućnost, prilikom donošenja odluke od strane Skupštine opštine Teslić.

Predstavnik Republičkog zavoda, g. Kovačević,  je prezentovao informacije o speleološim objektima koji su proglašeni zaštićenim na teritoriji Republike Srpske i probleme sa kojima se isti susreću, te je naglasio da pećina Rastuša predstavlja objekat koji će doprinijeti razvoju turizma opštine Teslić. Međutim, naglasio je da se mora voditi računa da se ne naruše prirodne vrijednosti ovog zaštićenog područja i da taj broj posjeta treba da se ograniči. Takođe, predložio je da se bez obzira na prisutne probleme pristupi izradi plana upravljanja a čije donošenje je obaveza koja proizilazi iz Zakona o zaštiti prirode i Odluke Vlade Republike Srpske kojim je pećina Rastuša proglašena spomenikom prirode. Istovremeno izrazio je spremnost da Republički zavod podrži tu aktivnost. Takođe, predložio je mogućnost uspostavljanja saradnje TO opštine Teslić sa udruženjem u realizaciji poslova upravljanja jer će na taj način ostvariti najbolje rezultate u upravljanju, a putem zaključivanja sporazuma o saradnji.

Na kraju sastanka doneseni su sljedeći zaključci:

1. Opština Teslić će pristupiti razmatranju i donošenju Odluke o povjeravanju poslova upravljanja Spomenikom prirode „Pećina Rastuša“;
2. Ministarstvo i Republički zavod daju punu podršku svim aktivnostima na rješavanju problema upravljanja Spomenikom prirode „Pećina Rastuša“;
3. Upravljač zaštićenog područja Spomenik prirode „Pećina Rastuša“ će pristupiti izradi Plana upravljanja uz podršku Republičkog zavoda.