Intervju: Načelnik odjeljenja za finansije

G. Paniću Vi ste na čelo ovog odjeljenja došli prije 5 mjeseci, do tada ste sav svoj radni vijek proveli u privredi. Kakva su Vaša prva iskustva na ovom radnom mjestu?
         PANIĆ: Ovo je za mene jedno veliko radno iskustvo i izazov, i to je osnovni razlog što sam se prihvatio ove funkcije. Zatekao sam stanje koje nije nimalo bilo sjajno: dug iz prethodnog perioda 5,6 mil. KM, loša evidencija naplate potraživanja, javne nabavke nisu bile dovedene pod kontrolu, neizvršene mjere i preporuke po revizorskom izvještaju za 2007. godinu. Poseban problem je bio što je od nove godine uveden sistem trezorskog poslovanja, i trebalo se obučiti za rad na tom programu i naviknuti budžetske potrošače na novi vid kontrole trošenja budžetskih sredstava.

 Možete li nam malo pobliže objasniti sistem trezorskog poslovanja?
         PANIĆ: Od nove godine naša opština je bila među zadnje 24 opštine u RS koje su morale preći na sistem trezorkog poslovanja. Sam sistem je organizovan tako da je glavni aplikativni računarski program instalisan u Ministarstvu finansija, a da su opštine računarski povezane na taj program. U program se prvo unose odobrene stavke iz budžeta, koji je usvojen na skupštini i dobio saglasnost Ministarstva. Na osnovu unesenih stavki vrši se trošenje i plaćanje, tako je spriječena mogućnost da se troši više nego što je planirano, tako  da se ne može desiti situacija kao prošle godine da je za modernizaciju puteva i mostova planirano 1.900.000 KM a potrošeno 5.480.000 KM. Program također omogućuje Ministarstvu finansija da prati sva finansijska kretanja  i da interveniše po uočenim tendencijama. Ovaj program je bio i za zaposlene u ovom odjeljenju nešto potpuno novo i različito od prethodnih, pa je trebalo vrmena da se obučimo za rad na njemu. Sada smo ovladali svim mogućnostima ovog programa i služi nam kao efikasno sredstvo u održavanju finansiske discipline i kontrole.

Pomenuli ste dug iz prethodnog perioda u visini 5,6 mil. KM. Kako planirate prevazići to stanje, odnosno izmiriti taj dug i investirati u kapitalne investicije u ovoj godini?
         PANIĆ: Dug iz pethodne godine, odnosno deficit budžeta, je bio po izvještaju 5.658.748,42 KM, a on se odnosio na:

             UKUPNO OBAVEZE PREMA DOBAVLJAČIMA          4.863.282,38
             UKUPNO OBAVEZE PREMA KORISNICIMA                  46.993,00
             UKUPNO NA ADMINISTRATIVNOJ SLUŽBI                387.993,53
             UKUPNO OBAVEZE- CENTAR ZA SOCIJALNI RAD      254.005,98
             UKUPNO OBAVEZE DJEČIJE OBDANIŠTE                    45.785,00
             UKUPNO OBAVEZE-VATROGASNA JEDINICA              52.224,00
             UKUPNO OBAVEZE –SMŠ „JOVAN DUČIĆ“                   6.168,99
             UKUPNO OBAVEZE                                             5.658.748,42

Ostvareni prihod budžeta u 2008. godini je 11.004.568 KM, odnosno deficit je 51,42%
ostvarenog prihoda, što znači da se u prošloj godini potrošilo više od pola budžeta nego što je bilo realno. To je nešto strašno!
Nama u ovoj godini je ostalo teško breme: da isplatimo dug iz prošle godine, da isplatimo tekuće troškove (plate, materijalni troškovi, pomoći sportu, kulturi, partije, udruženja i dr.) kako bi se ispunjavale osnovne funkcije, i da izvršimo investiranja u kapitalne investicije (putevi, mostovi, voda, rasvjeta i dr.), i pored činjenice da su prihodi budžeta manji u odnosu na prošlu godinu kao posljedica svjetske ekonomske krize. Samo da napomenem, da priliv po osnovu indirektnih poreza za prvih 6 mjeseci bio manji za 20% u odnosu na isti period prošle godine.
Naš plan za 2009. godinu je:
       – da se stari dug izmiri: (1) iz tekućeg priliva od 1,9 mil KM, iz kreditnog zaduženja 2 mil. KM, a da se ostatak duga u dogovoru sa dobavljačima reprogramira u narednu godinu,
      – da se iz tekućeg priliva finansiraju tekući troškovi 7,3 mil. KM kako bi opštinske službe izmirivale osnovnu funkciju,
      – da kapitalne investicije i pomoći u iznosu 2,5 mil. KM budu finansirane iz tekućeg priliva a odnose se na: (1) pomoć štićenicima Centra za socijalni rad 900.000, (2) dovršetak sportske dvorane 400.000, (3) program puteva i mostova 500.000, (4) vodovodna mreža 100.000, (5) program uređenja gr.građ. zemljišta 200.000, (6) finansiranje prostorno planske dokumentacije 150.000, i ostala ulaganja 250.000 KM.

Koliko je realno da se ovakav plan i ostvari?
         PANIĆ: Mislim da je to dosta realan plan. Mi do kraja godine trebamo ostvariti prihode u iznosu od 13,7 mil KM i to: (1) Poreski i neporeski prihodi 10,4 mil.KM, (2) pomoći Vlade RS 1,3 mil.KM, (3) Kredit 2 mil.KM. Sa ovako ostvarenim prihodima izmirili bi naprijed navedene troškove. Sa ovakvom strukturom napravili smo rebalans budžeta i ovih dana očekujemo saglasnost Ministarstva. Čim dobijemo saglasnost idemo na Skupštinu na usvajanje, gdje mislim da neće biti problema i poslije toga na izvršenje.

Šta je sa naplatom potraživanja opštine?
         PANIĆ: Naplata neporeskih prihoda, odnosno naplata potraživanja od fizičkih i pravnih lica koja duguju opštini, je takođe jedan od poslova ovog odjeljenja, kojem u prethodnom periodu nije pridavana adekvatna pažnja. Nije zadatak opštinske službe kako potrošiti uplaćene prihode, već i kako naplatiti sredstva koja joj zakonski pripadaju. U tom cilju preduzeli smo niz aktivnosti, instalisali smo pomoćni računarski program za evidenciju neporeskih prihoda, a  pri kraju je i formiranje baze podataka obveznika. Posebno nismo zadovoljni sa naplatom sljedećih prihoda:
         – Komunalna naknada,
         – Naknada za korištenje građevinskog  zemljišta,
         – Komunalna taksa na istaknutu firmu.
Prve dvije naknade plaćaju svi građani koji žive u urbanističkoj zoni grada (od 1 – 5 zone), a komunalnu taksu na istaknutu firmu plaćaju privredni subjekti, i sve to na osnovu rješenja koje su dobili od Odjeljenja za stambeno-komunalne poslove. Po pravilu ova sredstva bi trebala da podmire troškove zajedničke komunalne potrošnje (ZKP) tj. troškove čišćenja i pranja ulica, održavanje javnog zelenila, zimsko održavanje gradskih ulica, el. energija i održavanje javne rasvjete. Nelogično je da  ZKP finansiraju građani iz ruralnih dijelova opštine već to treba da finasiraju neposredni korisnici tih usluga, a to su građani koji žive u samom gradu. Mi ćemo do kraja ovog mjeseca poslati opomene pred tužbu svim pravnim i fizičkim licima koja nisu izmirila svoje obaveze, i ako se ne pozovu na opomenu, podnijeti tužbe. Imamo ozbiljnu namjeru da istrajemo u naplati ovih potraživanja i ovom prilikom pozivam sve građane da izmire svoje obaveze i izbjegnu sudske troškove. Za iduću godinu planiraćemo da se po ovom osnovi oprihoduje 800.000 KM i da se od tih sredstava za ZKP potroši 600.000 KM, a da se 200.000 KM potroši na uređenje pojedinih dijelova grada (fontana, park, zelene površine, skver i dr.).
Posebno bih istakao problem kod naplate neporeskih prihoda, naplatu sredstava za reprodukciju šuma koje je dužno da plaća Šumsko gazdinstvo „Borja“, i  do sada nije naplaćeno ništa po tom osnovu, iako je taj dug sa 30.06  iznosi 1 mil.KM. Šumarstvo se nalazi u teškoj situaciji i mi vodimo intezivne aktivnosti oko naplate ovog duga kako bi do kraja godine naplatili što više tih sredstava.

Kakva je trenutna situacija u budžetu?
         PANIĆ: Mislim da se situacija stabilizovala i daleko je bolja nego prije 5 mjeseci kada sam ja došao.  Zaključno sa 30.09. imamo punjenje budžeta sa 88,77 % u odnosu na prošlu godinu, sa čim moramo biti zadovoljni imajući u vidu ekonomsku krizu i punjenje budžeta susjednih opština. U istom periodu izmirili smo sljedeće obaveze:
      – Sve materijalne troškove prema dobavljačima za Administrativnu službu  i budžetske korisnike, zaključno sa 30.06,
      – Bruto plate i naknade radnicima i odbornicima, zaključno sa 31.08,
      – Pomoći prema nižim budžetskim korisnicima (partije, sport, kultura, udruženja), zaključno sa 31.08,
      – Pomoći štićenicima Centra za socijalni rad po svim vidovima, zaključno sa 30.06,
      –  Sedam rata stipendija studentima,
      – 50% predviđenih sredstava Mjesnim zajednicama,
      -Sve zahtjeve za podsticaj u poljoprivredi koji su pristigli i obrađeni, a to je u iznosu od 150.000KM,
      – Prenesene obaveze iz prethodne godine u iznosu od 2.215.000 KM.
Do kraja godina planiramo nastaviti sa izmirenjem obaveza, gdje će posebna pažnja biti na podsticajima u poljoprivredi i pomoć štićenicima Centra za socijalni rad, i imamo čvrsto opredenjelje da ovu godinu ne završimo sa deficitom.
Iz iznesenog se vidi da je dosta toga urađeno i da je situacija mnogo bolja, ali lično nisam zadovoljan, smatram da  se moglo još mnogo više uraditi i to će biti cilj i zadatak za ubuduće.

Dokle su stigle aktivnosti oko izrade Nacrta budžeta za 2010. godinu i koje će biti glavne karakteristike tog budžeta?
         PANIĆ: Uveliko traju aktivnosti na izradi Nacrta  budžeta za iduću godinu i planiramo da ispoštujemo sve zakonske rokove oko izrade i usvajanja istog. Karakteristike prijedloga tog budžeta su:
      – Povećanje prihoda za 5% u odnosu na ovu godinu,
      – Smanjenje tekućih rashoda i pomoći za 10%,
      – Kreditno zaduženje kod Investiciono-razvojne banke od 3 mil.KM za izgradnju infrastrukture.
Tako da bi struktura budžeta izgledala ovako:
             Poreski i neporeski prihodi                          11 mil. KM
             Kreditno zaduženje                                       3 mil. KM     
             Ukupno prihodi                                           14 mil. KM

             Tekući rashodi i pomoći                             7,4 mil. KM
             Povrat duga iz predhodnog perioda             1,7 mil. KM
             Otplata kredita                                          0,7 mil. KM
             Kapitalne investicije                                  4,2 mil. KM     
             Ukupno rashodi                                           14 mil. KM

Ovu grubu strukturu treba razraditi po pojedinim stavkama i usaglasiti sa svim korisnicima budžeta. Posebno bih istakao opredjeljenje za smanjenje tekućih rashoda i pomoći za 10% koje će biti neminovno u narednom periodu. Dijelim mišljenje većine sugrađana da su postojeće službe glomazne i neefikasne i predstoji nam zadatak u reorganizaciji i stvaranju efikasnih i po veličini primjerenih službi u odnosu na  broj stanovništva. Taj posao sigurno će zahtjevati određene rezove u vidu smanjenja braja zaposlenih i ukidanja pojedinih službi kako u Administrativnoj službi opštine tako i kod budžetskih korisnika (Centar za socijalni rad, obdanište, vatrogasno). Za to će biti potrebna politička podrška svih subjekata, a sve u cilju stvaranja efikasnih službi koje će biti u funkciji građana.

(teslic.ba)